Анатолий Болутенко
71
ГIСТАРЫЧНАЯ ПАМЯЦЬ
Чаму адмовiлiсь ад мовы,
Не размаўляем мы на ёй,
Чужыя толькi чуем словы,
Чаму саромiмся сваёй?
Спытаць сябе няма умення:
Дзе знiклi гены, ў якi час?
Але вяртацца да карэнняў
Не клiча голас продкаў нас.
Бо толькi мова – тая глеба,
Што зробiць нас народам зноў,
Выхоўваць неадкладна трэба
Да мовы матчынай любоў.
Каб мове жыць, не след мець многа,
А толькi размаўляць на ёй,
Такой, што дадзена нам Богам:
Пяшчотнай, любай i сваёй.
I гiстарычная хай памяць
Абудзе генны голас наш,
Прайшло каб рабства, нiбы замець,
I зноў заззяў свабоды час.
Мiне хай цяжкая спакуса,
Далей не ведаць каб бяды,
I стала годнасць беларуса
Мы неслi горда праз гады!
15.12.1992
95
ДОЛЯ МОВЫ
О, мова родная мая!
Стаць можаш мёртвай, як латынь,
Для нас амаль ўжо не свая,
Але змагайся i не згiнь!
Бо, каб народам быў народ,
Ён мовы цуд павiнен мець,
Хоць церпiм вельмi шмат нягод,
Нам цяжка iснасць зразумець.
Было на мову шмат атак,
Нас ўжо народам цяжка зваць,
Праз час здарыцца можа так,
Не ўдасца корань адшукаць.
Народам мова ўсiм дана,
Здаўна так прадугледзiў Бог,
I цалкам наша ў тым вiна,
Што крочым горшаю з дарог.
Спаткае мову горкi лёс,
Калi благую выбраць плынь,
Ўзляцець не ўдасца да нябёс,
Ў такi стан трапiла латынь.
Цярпела мова шмат нягод,
К сабе павагу каб прыдбаць,
Каб вечна ў свеце жыў народ,
Ўсiм тварам к мове трэба стаць!
30.08.1993
101
IСЦIНА
Бог утварыў зямлю i неба,
Сувет бязмежны Ён стварыў,
Яго дзей сутнасць ведаць трэба,
Якiм Тварэц магутным быў.
I Дух Святы якая сiла,
Што ўдасканальвае сусвет,
Як забяспечыць рух мажлiва
Сузор'яў, зорак i планет.
Багоў – як зорак у сусвеце,
I цяжка разабрацца ў iх,
Ёсць вельмi шмат рэлiгiй ў свеце,
Ўсе хочуць мець багоў сваiх.
Адзiнства Бога зразумела,
Ды еднасцi ў людзей няма,
Каб знаць, дзе праўда месца мела,
Iмкнуцца высвятляць дарма.
Адзiнства Бога – аксiёма,
Хоць непрымальная яна,
Ды з фiласофii вядома:
Iснуе iсцiна адна.
Сваю рэлiгiю шукаю,
Здаецца, што знайсцi ўжо змог:
Душою Бога адчуваю,
Прырода – мой Вялiкi Бог!
2.09.1993
116
SOS!
Як гнеўна лёс за борт кiдае,
Здарыцца можа так ў жыццi,
Саломiнка дзе будзе тая,
На дно каб камнем не пайсцi?
Калi зусiм святла не будзе,
Хаця б з далёкiх маякоў,
Не дапамогуць ў пару людзi,
Жыццёвы шлях амаль прайшоў.
I кожны, хто ужо загiнуў,
I хто цяпер на дно iдзе,
Меў сябра, што яго пакiнуў
Змагацца аднаго ў бядзе.
Але, калi бяда здарылась,
I небяспечная яна,
Ды дапамога запазнiлась,
Нялёгка выбрацца са дна.
Хоць, як саломiнка, надзея,
Ды сiлы ад яе прыйдуць,
Рашучасць у змаганнi спее
Жаданы бераг дасягнуць.
Як доля злосна пасмяецца,
Бо вельмi многа награшыў,
Бог з дапамогай адгукнецца,
Як будзе SOS гучаць ў душы.
9.09.1993
124
БОСКАЕ ТВАРЭННЕ
Мiнаюць ўраз iмклiвыя вякi,
Павольней лiчаць час тысячагоддзi,
А чалавек як быў, i ёсць такi,
Не можа адбывацца змен ў прыродзе.
На ўсiм тварэннi Боская рука,
Стварыў Бог ўсiх адразу без маркоты,
Iм створаны цудоўны ДНК,
Таму жывыя розняцца iстоты.
Тварэнне – не працэсы развiцця,
Ураз усё стварылась на планеце,
Малекула – цаглiнка для жыцця,
Ўсе атамы падобныя ў сусвеце.
Утвораны ўсе рэчывы былi:
Жывыя, з iмi нежывыя разам,
Здзiўляе разнастайнасць на Зямлi,
Яна не можа знiкнуць нават з часам.
Тварэнне немагчыма паўтарыць,
Калi жывому стрэнуцца нягоды,
Умоў няма, каб род свой аднавiць,
Ў нябыт трымаюць сумны шлях iстоты.
Глядзець на дзiўны Боскi свет люблю,
Натхненне дае кожнае iмгненне,
Як пiльна назiраць вакол зямлю,
Адразу бачна Боскае тварэнне.
13.09.1993
150
ДУША ЧАЛАВЕКА
Душа! Адкуль яе вытокi,
I поле iснавання дзе?
Яна ўзлятае пад аблокi
Цi ў прорву чорную вядзе.
Душа даецца толькi Богам
I не залежыць ад людзей,
Яна – канстанта, i нiчога
Нязменна будзе, як раней.
Душа – двайнiк любой асобы,
Унутранае «Я» яе,
Яна – той iнструмент асобы,
Што сувязь з Богам нам дае.
Заўсёды оптымум шукае,
Каб не разлiчваць на людзей,
Аўтаматычна вызначае
Учынкаў шэраг i падзей.
Цiкава даць душы заданне,
Хоць ёй патрэбны нейкi час,
Але, зусiм без намагання,
Яна прыдатны дасць адказ.
Цi добрая, або благая,
З душой нас разам стварыў Бог,
Нас наша «Я» не пакiдае,
Жыць без душы нiхто б не змог.
19.09.1993
171
НIКЧЭМНЫ ВЫНIК
Вабна гучаць трэлi салаўёў
У гаi, як у канцэртнай зале,
Ў сэрцы разгаралася любоў,
Як яны узвышана спявалi.
Салаўiны спеў – любоў мая,
Ў гай хадзiў паслухаць песнi зрэдку,
Вырашыў: злавiць след салаўя,
Пасадзiць у залатую клетку.
Ды не змог ажыццявiць мэты,
Хоць не раз прымаў рашуча меры,
Пад рукою верабей заўжды,
Ён, як салавей, малы i шэры.
Верабей у клетцы залатой
Цэлы год спяваць вучыўся трэлi,
Мой, нарэшце, страцiўся спакой:
Намаганнi поспеху не мелi.
Працы страцiў на вучобу шмат,
Даў урокаў безлiч, без падлiкаў,
Вынiкам нiкчэмным быў не рад:
Верабей, як i раней, цырыкаў.
Бо вядома кожнаму даўно:
Штучна не змянiць нiяк прыроды,
Богам ў падарунак што дано,
Для таго не будзе перашкоды.
23.09.1993
175
ВЕРАСНЁВЫЯ НОЧЫ
Якое ў вераснi надвор'е!
Як дзень згасае залаты,
Заззяюць, як агнi, сузўр'i,
Такое неба не заўжды.
Як кiнуць позiрк надта зоркi,
Дзiвуе велiчны сусвет,
Натхненне выклiкаюць зоркi,
Iх кожны апiсаў паэт.
Чаруе ў яркiх зорках неба!
Хто мог iх дзiўна раскiдаць,
Для вечнай сталасцi як трэба,
I даць магчымасць запалаць?
Ды не знайсцi нiяк адказу,
Хаця б ад думак i знямог,
Страчаць не трэба нават часу,
Адказ адзiн: стварыў ўсё Бог.
Як цемень вераснёвай ночы
Свой полаг стане накiдаць,
Заззяюць зоркi – Бога вочы,
За намi будуць назiраць.
Якое ў верасне надвор'е,
Прыдумаць лепей бы не змог!
Вачамi залатых сузор'яў
На свет глядзiць пяшчотна Бог.
24.09.1993
227
ШТО ЎРАТУЕ?
Як на малых дзяцей глядзець,
Ўзнiкаюць радасныя словы,
Iм ў неба самы раз ляцець,
Яны – як добрыя анёлы.
I верыцца: мiнуць гады,
Вялiкiя з iх будуць людзi,
Пазнаць не прыйдзецца бяды,
Надзея добрай явай будзе.
Чаму здарыцца так магло,
Як разабрацца можна хутка:
Красун стаў злодзеям даўно,
Цяпер красуня – прастытутка.
Шмат лёсаў ёсць i шмат дарог,
Здавалась: доля шчодрай будзе,
Упасцi кожны сам не змог,
Сваю руку прыклалi людзi.
Знявечана душа цяпер
Iдэалогiяй злачыннай,
Да Бога знiшчаны давер,
Мараль з'яўляецца прычынай.
Бо ленiнiзм губiў жыццё,
Крамсаў сурова, нiбы брытва,
Ўратуе Бога адчуццё,
Пiсьмо Святое i малiтва.
11.10.1993
239
ЗБЕРАГЧЫ ЗЯМЛЮ!
Прырода зроблена цiкава,
Ды невядома, як было:
Пад Сонцам як Зямля паўстала,
Жыццё на ёй як расцвiло?
Ў сусвеце ярка зоркi ззяюць
На цёмным небе уначы,
Яны к сабе не падпускаюць,
Каб таямнiцу зберагчы.
Зямля – прыродная скарбнiца,
Жыццё вакол iдзе на ёй,
Прыдатны грунт, вада срабрыцца,
I слой паветра над зямлёй.
Зямля! Чароўная планета!
Стварыў яе, бясспрэчна, Бог,
Любоўю Боскаю сагрэта.
Жыццё другi стварыць хто б змог?
Вакол цудоўны скарб каштоўны,
След шанаваць яго заўжды,
Каб вынiк нашых дзей адмоўны
Не нарабiў Зямлi бяды.
Прырода-мацi нарадзiла
Людзей на створанай Зямлi,
Каб шчасце вечна ўсiм дарыла,
Каб цуд дзiвосны збераглi.
20.10.1993
254
НЯМА I НЕ БУДЗЕ
Генетыка, прыбiтая да часу
Дзяржаваю рабочых i сялян,
Не кiнула пытанне без адказу:
Чаму жыццё прыйшло ў ганебны стан?
Ды праўды ёй нiяк не даравалi
Ў таталiтарны i страшэнны час,
Генетыку за мiг раскрыжавалi,
На сметнiк яе кiнулi ураз.
Але не стала лепей жыць краiна,
Наносiла жыццё бясконцасць ран,
I кiраўнiцтва ў тым было павiнна,
Не засталось ў грамадскасцi дваран.
Ў краiне розум знiшчылi бязглузда,
Пакiнуў яе кожны лепшы сын,
Як ў галаве, бы ў барабане, пуста,
То вынiк будзе горкi, як палын.
Вялiкая, ды слабая дзяржава,
Пад кiраўнiцтвам захiстаўся трон,
Бо дутай была велiчная слава,
Сапраўдным толькi апынуўся скон.
Як розуму няма, то ўжо не будзе,
Бо нават iнстытут не дапамог,
Нiколi не навучаць таму людзi,
Чаго не даў пры нараджэннi Бог.
28.10.1993
258
МАЛIТВА АБ ЦЯРПЛIВАСЦI
Мне нават з лiшкам iснага даволi,
Бо Боскi адчуваецца уплыў,
Я асабiста для сябе нiколi
Нiчога у малiтвах не прасiў.
Але цяпер звяртаюся да Бога:
«Дай, Божа, сiлы i цярпення шмат,
Абразу каб крыўдзiцеля любога
Я перанесцi лёгка мог без страт.
Каб рот нiколi мой не растулiўся
Абразай на абразу адказаць,
I каб iнфаркт раптоўна не задарыўся,
Калi на крыўду трэба прамаўчаць.
Амаль нiколi не раблю абразы,
А толькi баранюся ад яе,
Дай, Божа, моцы мне, каб я нi разу,
Не змог нязгоды выказаць свае.
Дай, Бог, каб не рабiў нiкому згубы,
Каб крыўды мне нiколi не чынiць,
I каб кахаць не толькi тых, хто любы,
Дай сiлы мне i ворагаў любiць.
Даруй мне ад спакою асалоду,
Каб не страчаў час марна ў барацьбе,
Знаходзiў з наваколлем стала згоду,
Прашу ў малiтве, Божа, я Цябе!»
30.10.1993
282
ГАРМОНIЯ
Прырода дзiўная чароўна!
Падставы для жыцця дае,
Хоць бачыў цуд, хачу ўсё роўна
Глядзець бясконца на яе.
Душу натхняе вiд цудоўны
I нараджае пачуццё,
Але ў стварэннi цуд галоўны –
Звышразнастайнае жыццё.
Краса здзiўляе i дакладнасць,
Жыццё ў гармонii заўжды,
Да абароны мае здатнасць,
Каб не спаткаць яму бяды.
I рытм, i тэмп у аднаўленнi,
Каб быць адвечна на Зямлi
За пакаленнем пакаленне
Сабе iстоты набылi.
Жыццё чароўнае, як казка,
Лепш, чым дакладны механiзм:
У iм i злагада, i ласка,
Ў душы лунае аптымiзм.
Такой гармонii прыроды,
Бясспрэчна, дамагчыся мог,
Каб не зрабiць нiкому шкоды,
Адзiны i магутны Бог.
13.11.1993
303
КАХАННЕ АДГУКНЕЦЦА
Не трэба сэрцам шчодра распыляцца,
Па частках ўсiм не раздаваць,
Аддана у юнатве закахацца
I ўсё жыццё адну кахаць.
Мiнае час, каханне не старэе,
Бо шчасце жыць у сэрцы з iм,
Яно душу пяшчотай шчыра грэе,
Каб быць бясконца маладым.
Каханне знiкне, нiбы снег вясновы,
Калi пусцiць на самацёк,
Прынеслi радасць каб яго аковы,
Патрэбны прымiрэння крок.
Калi занадта цяжкае каханне,
След у юнацтва завiтаць,
Бо значна горай будзе развiтанне,
Пачуцце можна аднаўляць.
Душа на вернасць мiгам адгукнецца,
I стане светлым кожны дзень,
Калi пяшчота на каханых льецца,
Знiкае недаверу цень.
Каханне людзям дадзна ад Бога,
Не трэба Боскi дар губляць,
Каштоўней не знайсцi ў жыццi нiчога,
Бо шчасце – горача кахаць.
25.11.1993
358
ТУРБОТА
Калi адзiн, няма мэты ў жыцця,
Згасаюць надта палкiя жаданнi,
Калi няма турботы адчуцця,
Жыццёвыя знiкаюць намаганнi.
А як ёсць турбавацца пра каго,
Жыццёвы сэнс узнёслы i высокi,
Няма як падапечнага свайго,
Бязглуздыя амаль па лёсе крокi.
Вялiкi цуд, як для другога жыць,
Душа ў спакоi, калi ёсць турбота,
Такiм падаркам трэба даражыць,
Даецца ён, як лёсу нагарода.
Каб доўжылась у радасцi жыццё,
Каханых трэба мець, сяброў i родных,
Каб аддаваць iм цалкам пачуццё,
I дзён зусiм не ведаць бестурботных.
Натхненне справа добрая дае,
Зрабiць прыемнасць люба для другога,
I намаганнi шчырыя твае
Адпавядаюць запаветам Бога.
Прыемна радасць падарыць заўжды,
Яна душы ў любых умовах трэба,
Ад чорных хмар каб не зазнаць бяды,
Блакiтным каб было бясконца неба.
22.12.1993
432
ЦI ДАРУЕ?
Няма спакою ў свеце i не будзе,
Дзе мiрная хвiлiна хоць адна?
Паводзяць агрэсiўна надта людзi,
I доўжыцца бясконцая вайна.
Ёсць моцныя падставы для сумнення,
Што самы разумнейшы чалавек:
Чаму свой розум, iнтэлект, уменне
На зброю шчодра марнаваў павек?
Незразумела, як магло адбыцца,
Што нiшчыць чалавека чалавек?
Цячэ людская кроў, нiбы вадзiца,
Багата нацякло крывавых рэк.
Чаму нацыянальная нязгода
Нянавiсцю ў сэрцах людзей гарыць?
Чаму жаданне моцнага народа
Заўсёды слабы цалкам пакарыць?
Iдзе вайна, i пакутуюць людзi,
Ад жорсткасцi магутных слёзы льюць,
Такое ж сэрца б'ецца у iх грудзях,
Жыццё бязглузда людзi аддаюць.
Вайна чамусьцi людзям не абрыдла,
Адны ваююць, iншыя глядзяць.
Паводзяць сябе людзi горш, чым быдла,
Цi зможа Бог грэх цяжкi дараваць?
8.12.1994
433
ХТО ПРАВЫ?
Мараль Хрыста даволi зразумела:
Каб шчасце здабываць, не мець скрухi,
Хоць на душы занадта накiпела,
Ды людзям трэба дараваць грахi.
Прыемна, зразумела, ды не можа
Нiхто нiколi выканаць яе,
Пакiнуць грэх нiшто не дапаможа,
Змянiць няздатны звычкi мы свае.
Бо зывчкi або ўчынкi заўжды будуць
Такiмi, як заклаў спачатку Бог,
Сваiх пачуццяў людзi не забудуць,
Змянiць сваю душу нiхто не змог.
Вялiкi Бог жыццё даў чалавеку,
Ды ўбачыў, што на грэшны шлях ён стаў,
Таму i на скрыжалях ўсiм адвеку
Ён дзесяць запаветаў запiсаў.
Закон даў: зуб за зуб, за вока вока,
Заўсёды робiць кожны толькi так,
Наперад бачыць Бог заўжды далёка.
Хто сам шчаку падставiць пад кулак?
Ад Бога ўсе практычныя парады,
Хрыстос у запаветах мару даў,
Ды не змянiць iснуючы парадак,
Бог ведае, бо Ён людзей ствараў.
9.12.1994
443
МОЎНАЕ ДРЭВА
Каб родную мову сваю зберагчы
I каб не папасцi ёй ў згадкi,
Ўдзень вершы складаю, складаю ўначы,
Яго прачытаюць нашчадкi.
Для мовы бяда: нелюбоў да яе,
Ляжыць на паверхнi прычына,
Ды нам трэба ведаць карэнне свае.
Якая без мовы Айчына?
Павiнна вярнуцца да мовы вясна,
Жаданае вельмi iмгненне,
Бо мова народам ад Бога дана,
Сок ў крону пагонiць карэнне.
I моўнае дрэва пачне ажываць,
Лiстота ўпляцецца ў карону,
Мы роднаю мовай пачнем размаўляць,
Не будзе ганебнага скону.
Таму i складаю я вершы свае,
Шукаю любую нагоду,
Паэзiя крылы для мовы дае,
Гатуе яе для палёту.
Нам мову патрэбна цяпер зберагаць,
Бо зменяцца з часам парадкi,
I будуць народам сябе адчуваць,
Як мову адродзяць, нашчадкi.
13.12.1994
452
ПЛЫНЬ ПАЧУЦЦЯЎ
Пачуццяў у людзей – бясконцы шэраг,
Яны ў душы – як паўнаводная рака,
Аж хвалi вырываюцца на бераг,
Або ручай, якi знiкае у пясках.
Бывае плынь пачуццяў надта чыстай,
Заўжды халоднай i празрыстай, як крышталь,
Яна здаецца нават серабрыстай,
Ды быць не можа цэлы час такой, на жаль.
Вада адразу стане каламутнай,
Калi ў яе зрабiць знянацку нават крок,
Ды стане сiтуацыя пакутнай,
Як каламуццю перапоўнiцца паток.
Пачуццяў шэраг даў Бог чалавеку,
Ў iх кожны здатны каламуцi нарабiць,
Ды хораша для ўсiх людзей адвеку,
Як толькi плынь да iх чысценькая бяжыць.
Жыццё прыемным стане i цудоўным,
Калi ў пачуццях будзе толькi чысцiня,
Усё наўкол становiцца чароўным,
Пачуццi дораць для душы святло штодня.
Дабрэюць ад пачуццяў чыстых людзi,
Як вабiць дзiўны крышталёвы iх паток,
Цудоўна, як бясконца радасць будзе,
Каб адчуваць яе смак за глытком глыток.
16.12.1994
454
САПРАЎДНАЕ КАХАННЕ
Хоць на мяне ты хцiва не глядзела,
Пабачу як цябе, бясконца зноў
Хвалююць моцна чары твайго цела,
I метраномам б'ецца ў скронях кроў.
Каханнем стан падобны называюць,
Яшчэ хто ўзлёту шчасця не пазнаў,
Мог толькi чуць, што iншыя кахаюць,
Сам сапраўды нiколi не кахаў.
Ў каханне ўсiм адкрытая дарога,
Iнакш нiяк ў жыццi не можа быць,
Яно, як дзiўны цуд, дано ад Бога,
Адвечна на Зямлi каб людзям жыць.
Калi каханне з часам стане спелым,
З яго каб не адбыўся пустацвет,
Кахаюць i душой, i палкiм целам,
Вядзе каханне у дзiвосны свет.
Няма мацней i даражэй жадання,
Чым поклiч род свой працягнуць ў вякi,
I роля неацэнная кахання,
Праходзiць ўсё жывое шлях такi.
Калi каханне расхвалюе цела,
I тайны яго хочацца пазнаць,
Хоць на мяне ты хцiва не глядзела,
Прыйшоў час па-сапраўднаму кахаць.
16.12.1994
458
АБ ВЕЧНАСЦI
Няма нiчога вечнага на свеце,
Таму раней i не было Зямлi,
Як час прыйшоў, стварыцца каб планеце,
Шляхi яе да Сонца прывялi.
Чароўная планета утварылась,
Яна паўстала хутка з небыцця,
Жыццё на ёй адразу зацяплiлась,
Бо склалiся умовы для жыцця.
I з тых часоў жыццё iдзе бясконца,
Яго Прырода зачала сама,
Але нiчога вечнага пад Сонцам
Нiколi не было, цяпер няма.
Ўсё, што калiсьцi свой пачатак мела,
Жыве або iснуе пэўны час,
Прыйдзе пара, жыццё пакiне цела,
Цi iснае мiнулым стане ўраз.
Зямля – як цуд, ды вечнаю не будзе,
Хаця рэсурс вялiкi у яе,
Таксама пойдзе у нябыт, як людзi,
Пакiне толькi атамы свае.
Няма нiчога вечнага на свеце,
Бо вечнага зрабiць нiхто не змог,
Змяняецца бясконца ўсё ў сусвеце,
Заўсёды вечны i нязменны Бог.
18.12.1994
459
ПАДАБЕНСТВА
У душы пачуццяў ўсiх вытокi,
Каб душу другую адчуваць,
Непатрэбна нават слоў высокiх,
I без слоў мажлiва размаўляць.
Бо душа патрэбна чалавеку,
Каб стварыць пачуццi для яго,
Даравана Богам ўсiм адвеку,
I таму нам даражэй ўсяго.
Як душа пяе адметным тонам,
Зразумела добра можа быць
Той душы, гучыць што камертонам,
З ёй заўсёды лёгка гаварыць.
Ды, як душы розныя збяруцца,
Iм агульнай мовы не знайсцi,
Бо дабром не ў стане адгукнуцца,
Лепш шляхамi рознымi iсцi.
Душу цяжка зразумець другую,
Бо вядома – кожнаму сваё,
Вельмi ясна, без праблем, адчую,
Як у iншых душах ёсць маё.
На душы цудоўна i прыгожа,
I без слоў бяжыць размовы нiць,
Як душа падобна, яна можа
З iншаю пяшчотна гаманiць.
18.12.1994
467
ЧЫСТАЯ ДУША
Якое хуткабежнае жыццё!
Гады мiльгаюць, як у коле спiцы,
I марным ўраз здарыцца набыццё,
Калi час прыйдзе колу супынiцца.
Жыццё iмклiва крочыць у фiнал,
Таму дабра збiраць зусiм не трэба,
Душу сваю каб кожны захаваў,
Надзённую дасць Бог скарынку хлеба.
Зусiм не у багаццi сэнс жыцця,
Не ў вопратцы, пiтве i нават ежы,
Сэнс у працэсе самаго быцця,
Каб кожны мог пашырыць ведаў межы.
Каб мудрасць кожны мог хутчэй пазнаць
I выбраць сабе лепшую дарогу,
Рабiць дабро i зла не прычыняць,
Звяртацца за парадай толькi к Богу,
Як дасягнуць шмат поспехаў ў жыццi,
Памножыць намагацца iх няспынна.
Бо прыйдзе смутны час ў нябыт пайсцi,
Патрэбна будзе толькi дамавiна.
Заўсёды праўда ў свеце ёсць адна,
Не след унiкнуць смерцi намагацца,
Каб чыстай мець заўжды душу да дна,
Ад лiшняга патрэбна адцурацца.
19.12.1994
468
БЯСКОНЦАСЦЬ ФIЛАСОФII
Ўсе iсцiны адвечны на Зямлi,
Нiчога нельга выдумаць другога,
Яны павек такiмi i былi,
Бо да людзей iх сэнс прыйшоў ад Бога.
I новага не можа быць ў жыццi,
Хоць думка доўгi час яго шукала,
Нiчога нельга iншага знайсцi,
Бо ўсё ужо калiсьцi iснавала.
Шмат пакаленняў па жыццю прайшло,
Нязменныя ў адносiнах асновы,
Раней таксама, як цяпер, было,
Каханым кажам зноў такiя ж словы.
Найноўшай фiласофii няма,
I нават быць яе зусiм не можа,
Iнакшага шукаць ў жыццi дарма,
Хаця мадэлi i гучаць прыгожа.
Шмат думак ёсць, ды правiльна адна,
Хоць кожны лiчыць важнаю задачай
Пайсцi ў адзiнай iсцiне да дна,
Здаецца: ўсё павiнна быць iначай.
Таму i фiласофiя павек
Задачы мае, будзе жыць бясконца,
Пакуль iснуе ў свеце чалавек,
Ззяць будзе для яе ласкава сонца.
20.12.1994
484
ПРОЦIЛЕГЛАСЦI
Чаму хвалюе твой прыгожы твар
I сэрца млее, як гляджу на грудзi?
Ў душы маёй запалымнеў пажар,
Не ведаю, далей са мной што будзе.
А позiрк твой падобны на вясну,
Але адкуль у iм такая сiла?
Душу ты абудзiла ада сну
I сэрца прыгажосцю пакарыла.
Цябе прыемна бачыць, хоць здалёк,
Бесперастанку ты жывеш ва ўяве.
Калi зраблю насустрач смелы крок,
Але не ў марах, а на самай справе?
Каханне нам заклаў у душы Бог,
Таму яно мацней магутнай сiлы,
Няма прычыны, каб зрабiць не змог,
Калi цябе папросiць голас мiлы.
Раней быў недаступны, як гранiт,
Мяне прымусiць не маглi сагнуцца,
Але ты прыцягнула, як магнiт,
I я хачу бязвольна прыцягнуцца.
Бясконца процiлегласць будзе жыць,
Пратон i электрон зусiм няроўны,
Дадатны да адмоўнага бяжыць,
К дадатнаму кiдаецца адмоўны.
26.12.1994
492
ХЛУСНЯ
Каб людзям iлжэсведкамi не быць,
Даў запавет Гасподзь нам на скрыжалi,
Ды людзi ўсё працягваюць грашыць,
Бо не прымаюць дадзенай маралi.
Вакол хлусня, адкрытая мана,
Прыняць сумленнасць не жадаюць людзi.
Няўжо, наш лёс – ўвесь час брахня адна?
Было раней такi, i далей так будзе.
Палiтыкi займаюцца хлуснёй,
I не гарыць агнём пад iмi глеба,
Палiтыка трымаецца на ёй,
Таму яна дзяржаве вельмi трэба.
I нават падабаецца хлусня,
Яна часцей прыемнаю бывае,
Яе выкарыстоўваюць штодня,
А праўда толькi горка абражае.
Калi заўсёды праўду гаварыць,
Па-iншаму душа не дазваляе,
Здаецца людзям, што пачаў хлусiць,
Сапраўднасцi нiхто не давярае.
Такiмi Бог адвеку нас стварыў:
Iлгаць, манiць, хлусiць не перастанем,
На барацьбу не трэба трацiць сiл,
Бо iншымi нiколi мы не станем.
29.12.1994
496 ЛЕПШЫ ЎРАЧ
Гляджу i наглядзецца не магу
На прыгажосць чароўную прыроды,
Я захапленне сэрца зберагу,
Прырода – лекi ад любой нягоды.
Калi турботна вельмi на душы,
Працягла трэба назiраць прыроду,
Ў самоце добра пабываць ў цiшы,
Каб вылечыць хутчэй у сэрцы шкоду.
Бо ад красы прыемна на душы,
Не застаецца i слядоў пагрозы,
Спантанна ўраз складаюцца вершы,
Знiкаюць без праблемы крыўды слёзы.
Прырода лечыць лепей урачоў,
Перамагае цалкам перашкоду,
Да прыгажосцi палкая любоў
Душу натхняе, дорыць асалоду.
Краса прыроды! Ёй няма мяжы,
Чаруе дух ў любую пару года,
Я ад яе цяпло нясу ў душы,
Прырода – нам ад Бога нагарода.
Калi ў душы нязносна боль трымаць,
Як знойдзецца нязначная нагода,
Каб дапамогу хутка атрымаць,
Лепш, чым урач, здымае боль прырода.
30.12.1994
505
ПАЛЮБIЦЬ ЛЁС
Бяда прыйшла, душа ўраз пакутуе,
Але не трэба ў роспач упадаць,
Бо тое, што хвалюе i турбуе,
Праз час зусiм нязначным можа стаць.
Нiколi i гнявiць не трэба Бога,
Што ў даны час жаданага не даў,
Бо лепш жыцця няма зусiм нiчога,
След дзякаваць, што iснага не браў.
Калi яшчэ вiруе ў мышцах сiла,
Пакуль зусiм някепска можна жыць,
Ўдалечынi халодная магiла,
Лепш Госпада за дабрату малiць.
Што Бог дае, такiм жыццё i будзе,
Хаду жыцця няздатны мы змянiць,
Бо толькi Бог, а не слабыя людзi,
Любому здатны iншым лёс зрабiць.
Заўжды патрэбна мець задавальненне,
Дарма сваю душу не турбаваць,
Не адбылось якое бы здарэнне,
Патрэбна яго з ўдзячнасцю прыймаць.
Не трэба наракаць на рэчаiснасць,
Калi што ёсць, так i павiнна быць,
Хто добра зразумее жыцця iснасць,
Той лёс свой здатны песцiць i любiць.
4.01.1995
565
РОЗНЫЯ ТВОРЦЫ
Прыгожы вельмi свет прырода утварыла,
I лепей нават уявiць нiхто не мог,
Усё навокал выглядае, нiбы дзiва,
Таму што творцам быў адзiн вялiкi Бог.
I позiрк вабiць ўсё, што створана прыродна,
Яно сучаснае, ў iм ззяе прыгажосць,
Прыроднае было ва ўсе стагоддзi модна,
Бо толькi боскае ў яго аснове ёсць.
Як чалавек стварае штосьцi сваёй воляй,
I ён у стане цуд дзiвосны учынiць,
Ды лепш прыроднага не атрымаць нiколi,
Хоць прыгажосць ў людскiх тварэннях можа быць.
Не толькi прыгажосць рука людзей стварае,
Iснуе кепскага багата на Зямлi,
Зямля начшасная i ад пакут трывае,
Сабе як людзi справу боскую ўзялi.
Зямля ў гармонii жыла багата часу,
Пакуль яшчэ цывiлiзацый не было,
Цывiлiзацыя Зямлi амаль адразу
Чынiць пачала для прыроды боскай зло.
Працяглы час сваю Зямлю руйнуюць людзi,
Ды цi Зямля бясконца можа дараваць?
За Бога творыць хто, шчаслiвы той не будзе,
Цывiлiзацый шлях адзiны – памiраць.
16.02.1995
571
ДУАЛIЗМ ЦЫВIЛIЗАЦЫI
Як думка моцна не свiдруе, цуд нябачна,
Здаецца: свет такiм для нас павiнен быць,
Прыкласцi толькi намаганне, хоць нязначна,
I можна хутка, без праблем, усё зрабiць.
Заўсёды чалавек к найноўшаму iмкнецца,
З часоў, як жыць пачаў, ён новае ствараў,
Што мудры творца чалавек, яму здаецца,
Ды думкi цуд для нас наперад Бог заклаў.
Ёсць немагнiтных шмат планет ў сiстэме Сонца,
Зямля зусiм каб немагнiтнаю была,
Страшэнны змрок царыў на ёй тады б бясконца,
Не атрымалi б электрычнага святла.
У нетрах ёсць аж сто чатыры элементы,
Каб чалавек праблемы з поспехам рашаў
I мог без цяжкасцей рабiць эксперыменты,
Хутчэй каб шлях да дабрабыту адшукаў.
Матэрыялаў надта шмат, яны ўсе зменны,
Ствараць каб новае заўжды мог чалавек,
Хоць многа ёсць, але рэсурс iх незаменны,
Не хопiць цалкам для нашчадкаў iх павек.
Цывiлiзацыя нясе дабро заўсёды,
Але i ў будучае шмат нясе бяды,
Яшчэ хоць зараз не прымецiць яўнай шкоды,
Цывiлiзацыя – дарога ў нiкуды.
20.02.1995
574
СЛУХАЦЬ ДУШУ
Душа людзей! Нiхто яе не бачыў,
Ды кожны вельмi тонка адчуваў,
Бо для пачуццяў Бог душу прызначыў,
Духоўнасць для людзей ў яе заклаў.
Таму душа галоўная заўсёды,
Быць падуладным трэба целу ёй,
Бо можна нарабiць багата шкоды,
Як ў злагадзе не быць з душой сваёй.
Душа наперад ведае падзеi,
Зрабiць як лепей, можа падказаць,
Дзе спёка, дзе зiмовыя завеi
Душу цiхутка трэба папытаць.
Ды не заўжды душу паслухаць можна,
Хоць добрую параду ў стане даць,
Прыходзiцца паводзiць асцярожна,
Каб моцным свету праўду не сказаць.
Душа бунтуе, праўду казаць трэба,
Праўдзiвыя – не лепшыя шляхi,
Каб жыць, душа таксама хоча хлеба
I згодна пагадзiцца на грахi.
Каб вольным, нiбы птушка, было цела,
Душы свабоду ў дзеях трэба даць,
Яна як кажа, след занадта смела
Сумленна праўду горкую казаць.
22.02.1995
608
БОСКАЕ СТВАРЭННЕ
Якi ляжыць наўкол прыгожы свет!
Узнёслы, разнаколерны, шыкоўны!
Багата вельмi Боскiх ў iм прыкмет,
Бо вабiць вока дзiўны цуд чароўны.
Гляджу i наглядзецца не магу,
Бо радасць ад прыроды адчуваю,
У сэрцы яе пiльна зберагу,
I прыгажосцi лепш яе не знаю.
Жанчына можа прыгажэйшай быць,
Ды з часам пачынае краса вянуць
I радасць здатна не заўжды дарыць,
А на прыроду вельмi люба глянуць!
Яна мiлуе сэрца цэлы час,
Калi на небе ноччу зоркi ходзяць,
Як месяц ў хмарах выгляне ураз
Або на золку сонейка ўзыходзiць.
Зямля! Да болю родная для нас,
Прыемна людзям мець сваю планету,
Жыццё iснуе тут працяглы час,
Яе Бог выбраў з усяго сусвету.
Краса на кожным кроцы на Зямлi,
Яна заўжды дае душы натхненне,
Да Бога аб ёй думкi прывялi:
Зямля, бясспрэчна, Боскае стварэнне.
9.03.1995
648
СПАДЗЯВАЦЦА НА БОГА
Шлях жыццёвы, нялёгкi такi ён заўжды,
Я iду, цягну крыж свой паволi,
Паўз мяне прабягаюць iмклiва гады,
Не было вельмi лёгкiх нiколi.
Кожны крыж асабiста павiнен цягнуць,
Ды залежна, якая дарога:
Аднаму ад цяжару спiну трэба гнуць,
А ў каго лёгкi крыж, то нiчога.
А чаму вельмi розная доля у iх?
Шчасця выдзелiць мала цi многа,
Быць не можа аднолькавай доля для ўсiх,
Ўсё залежыць ад Госпада Бога.
Трэба крыж свой цягнуць, не глядзець на
другiх,
Не чакаць, што прыйдзе дапамога,
Кожны спраў мае вельмi багата сваiх,
Лепш звяртацца з малiтвай да Бога.
I з падзякай прымаць ўсё, што ёсць у цябе,
Бо i доля ад Госпада Бога,
Хоць ўсе сiлы аддаць, знемагаць ў барацьбе,
Ды змянiць не ўдаецца нiчога.
Моўчкi трэба цягнуць крыж, дарма наракаць,
Можа, лепшая пойдзе дарога?
Не спяшацца скiдаць яго, трэба чакаць,
Спадзявацца на шчодрага Бога.
20.03.1995
672
БОСКIЯ КРЫНIЦЫ
Дзе невядомага гранiцы?
Цi можа з часам ўсё вядомым стаць?
Дзе руху вечнага крынiцы?
Хто гэтым рухам здатны кiраваць?
Чаму адвечны рух ў сусвеце?
Ў прасторы хто дакладна рух вядзе?
Хто iмпульс руху даў камеце?
Куды, з якой мэтой яна iдзе?
У атамаў свае законы,
Усiм вядома, што яны жывуць,
Бо па арбiтам электроны
Бягуць i збоеў не даюць.
Не можам вырашыць загадку,
Не ведаем таксама рух планет,
Не дакапалiсь да пачатку,
Амаль зусiм не ведаем сусвет.
Не можам распазнаць асновы,
Нiхто стварэння апiсаць не змог.
Цi для пазнання ёсць умовы,
Як дзiўны свет стварыў магутны Бог?
Навука веды атрымала,
Ды ў ведаў невялiкая цана,
Бясконца ведаў людства мала,
Пазнаць крынiцы Боскiя да дна.
28.03.1995
751
БОГ I КАХАННЕ
Любоў Сам Бог. Таму каханне Богам
Асвечана здаўна на ўсе вякi,
Чароўней ў свеце не было нiчога,
Бо падыход у Бога быў такi.
Рашыць пытанне iншымi шляхамi,
Каб людзi iснавалi, мог бы Бог,
Ён сам мужчына, Ён душою з намi,
Без радасцi пакiнуць нас не змог.
Таму зрабiў нам Бог з рабра Адама
Жанчыну, каб каханне дараваць,
Жанчына неабходная таксама,
Людзьмi зямлю маглi каб напаўняць.
I выканаць каб запаветы Бога,
То не па-боску ноччу цiха спаць,
Iснуе адна вабная дарога,
Асвечаная Богам: пакахаць.
Пачуццi у душу прыйшлi ад Бога,
Але каханне Бог таму стварыў,
Ажыццявiлась каб Яго вымога:
Мужчына каб з жанчынай ў пары быў.
Каханне быць у кожнага павiнна,
Кахаць – для Бога добрае рабiць,
Адзiныя жанчына i мужчына,
Каб вечна Бога славiць i любiць.
22.04.1995
802
РАЙ ПРЫ ЖЫЦЦI
Усё змяняецца бясконца год ад году,
Праходзiць хутка цыкл жыццёы свой,
Таму што Бог стварыў Вялiкую Прыроду
Цудоўнай, ўзнёслай, дзiўнай i жывой.
Ўражаюць змены i душы даюць натхненне,
Бо вабiць вока любы цуд заўжды,
Патрэбна толькi мець выдатнае уменне
Знайсцi вакол Эдэмскiя сады.
Красою дзiўнай вабяць поплавы i поле,
Як крочыць па зямлi цудоўны май,
Сасновы лес падорыць радасцi даволi,
Душа адчуе прыгажосцi рай.
Сачыць цiкава, як сумуюць ўзiмку дрэвы,
Смуткуе як астылая ралля,
Вясной рунеюць iзумрудныя пасевы,
I цветам абнаўляецца зямля.
Iмгненна дрэвы кроны пышна раскiдаюць,
Хвалюе лiст зялёны малады,
Цудоўна кветкi белым снегам расцвiтаюць,
Каб восенню падараваць плады.
Прыемна вельмi назiраць прыроды цыклы,
Прырода пры жыццi даруе рай,
Каб настрой ўзнёслы быў ў душы бясконца
звыклы,
Любiць патрэбна мiлы родны край.
11.05.1995
885
ВЕЧНАСЦЬ I СОНЦА
Глядзяцца зоркi ноччу у ваду,
Здаецца, што турбот яны не маюць,
Ды кожны мае нейкую бяду,
Мiнае час, i зоркi патухаюць.
Нiчога ў свеце вечнага няма,
Нiколi не было, далей не будзе,
I намагацца вечнасць мець дарма,
Хаця яе жадаюць вельмi людзi.
У зорак нават ёсць смяротны час,
Аднолькавая ва ўсяго дарога,
З'явiўся, быў, а потым цiха згас,
Так збудаваны свет па волi Бога.
Згасаюць часам зоркi у цiшы,
Бо рух iдзе бясконцы у прыроды,
Бог вечнасць абяцае для душы,
Але чакае цела смець заўсёды.
Наогул, няма вечнасцi зусiм,
Хаця здаецца, што жыццё бясконца,
З iм развiтацца прыйдзецца усiм,
Калi пачне згасаць паволi Сонца.
Але пакуль яно дае цяпло,
I зоркi на вадзе ўначы ўсiм бачны,
Бо iснаванне Сонца нам дало,
Павiнны Богу быць за цуд удзячны.
20.06.1995
901
ЖЫВЫ СВЕТ
Не хочуць мяса вегетарыянцы,
З маральных не ядзяць яго прычын.
Але якiя застаюцца шанцы
Ў безабаронных яшчэ больш раслiн?
Жывыя i раслiны, як жывёлы,
Але у кожнай з iх сваё жыццё,
Ды толькi адразняюцца умовы,
Плады раслiн – яшчэ не небыццё.
У iх жыццё, яны яшчэ жывыя,
Бо рознiцы памiж жыццём няма,
З iх вырастуць раслiны маладыя,
I маралiсты цешацца дарма.
Жывая навакольная прырода,
Жывёлы i раслiны, ды яды
Няма для iх. Таму занадта шкода,
Знiшчалi адзiн воднага заўжды.
Таму i мiласэрнасцi не будзе,
Бо Бог бязмерна жорсткiм свет стварыў,
Але гуляюць ў мiласэрнасць людзi,
Хаця без ежы кожны ўжо б не жыў.
Ўвесь свет жывы, раслiны i жывёлы,
Агульная будова ва ўсяго,
Ўсе жыць жадаюць, але свет суровы.
На мiласэрны як змянiць яго?
26.06.1995
945
ЯКОЕ ХАРАСТВО!
Якое дзiва воблакi,
Як iх на небе цэлы статак!
Куды нi глянь, ва ўсе бакi
У iх аднолькавы парадак.
Яны прыгожыя усе,
Няма цудоўней краявiду,
Паволi ветрык iх нясе,
Мiж iмi вабны фон з блакiту.
А воблакi кiдаюць цень,
Як трапiць ёсць ў яго нагода,
Хаця спякотны вельмi дзень,
Прыемна песцiць прахалода.
Праменi сонца зiхацяць,
I нiбы снег на небе белы,
Сумёты моцныя ляжаць,
Як ў царстві снежнай каралевы.
Якое ў свеце хараство!
Цудоўнае стварэнне Бога!
Такiя творы ўсе Яго,
Прыдумаць нельга лепш нiчога!
Прыемна неба назiраць,
Калi па iм бягуць аблокi,
Цудоўна радасць адчуваць,
Мець шчасце – сэнс жыцця высокi.
20.07.1995
947
МАГУТНАСЦЬ I ВЕЛIЧ
Зорка ў неба гляджу, зоркi свецяцца ясна,
I раз-пораз мiж iмi ўнiз знiчкi ляцяць,
Зоркi свецяць ўначы, i святло iх нязгасна.
Як такую красу ад душы не кахаць?
Загадковы сусвет, чым пiльней углядаюсь,
Тым мацней адчуваю бязмежнасць яго,
Ад пытання: «Дзе ж межы?» далей аддаляюсь,
Бо выходжу за пункт разумення майго.
Адчуваю магутнасць вялiкай прыроды,
Што стварыла дакладны чароўны сусвет,
Дасканаласць сусвет атрымаў назаўсёды,
I знайшлось месца ў iм для цудоўных планет.
Каб планет не было, i не ззяла каб Сонца,
Не было б нашай любай планеты Зямлi,
Хоць сусвет iснаваў ды iснуе бясконца,
Людзi здатнасць Тварца ацанiць не змаглi.
Бог, стварыўшы Зямлю, ведаў: знойдуцца людзi,
Што пабачаць тварэння Яго прыгажосць,
Што бясконцасць сусвету трывожыць нас будзе,
I зрабiў, каб адказу у нас не знайшлось.
Таму Божай красой лепш заўжды любавацца,
Каранi утварэння бязглузда шукаць,
Пiльна ў неба начное з натхненнем ўглядацца,
Каб магутнасць i велiч Тварца адчуваць.
21.07.1995
970
ЖЫЦЦЁ I НЕБЫЦЦЁ
Цi сонца ззяе або сыпле снег,
Змяняецца няўрымслiва пагода,
То дождж, як развязаўся ў небе мех,
То спёка, ад якой трывае шкода.
Змяняе стан надвор'я настрой нам,
Але умовы для жыцця стварае,
Палям, лугам, крынiцам i лясам
Дождж у нягоду выжыць дазваляе.
Дакладна вельмi створана жыццё,
У прыгажосцi выгляд дасканалы,
Так не магло праходзiць развiццё,
Складанасць свету цуд яго нямалы.
Прыцягвае увагу сенажаць,
А колкi дрэў ды iншай дзiўнай флоры!
Хачу красу бясконца назiраць,
Блукае позiрк у зялёным моры.
А колькi вельмi розных ёсць iстот
Ў магутных акiянах i на сушы!
Жыве адвечна кожны Боскi род,
Стварыў Бог разам ўсе жывыя душы.
Такое разнастайнае жыццё!
Ў адзiнстые дзiўны шчодры дар ад Бога,
Стварыў Бог для балансу небыццё,
Ўсяму жывому да яго дарога.
31.07.1995
977
КУБАК ШЧАСЦЯ
Прайшло цвiценне, кветкi адкахалi,
I сокам налiваюцца плады,
А мы з табой яшчэ не пачыналi,
Мiнаюць марна вабныя гады.
Калi ў душы гарыць агонь жадання,
Ды вусны вуснаў нават не знайшлi,
То мы яшчэ далёка ад кахання,
Нiбы халодны Месяц ад Зямлi.
Каханне без сустрэч не дасць нiколi
Раскошы той, што можна адчуваць,
Каб у каханнi дасягнуць патолi,
Да цела цела лепей прыцiскаць.
Душой кахаць – прыблiзны выбар толькi.
Глыткi каб з кубка шчасця адпiваць,
Мажлiвасцей вакол iснуе колькi!
Ды сваю долю хочацца спаткаць.
Душу каханне часам расхвалюе,
Жаданне – толькi спроба пакахаць,
Каханне шчодра шчасцем абдаруе,
Калi пяшчотна можна цалаваць.
Бог даў каханне для жывой прыроды,
Каб вечна i бясконца iснаваць,
Ды не ўпрыглядку, а з агульнай згоды
Пiць з кубка шчасця, а не адпiваць.
5.08.1995
984
ЗБЕРАГАЦЬ ПРЫРОДУ
Чароўнае хвалюючае поруч,
Уважлiва патрэбна паглядзець,
Калi душа ў пакутах, прыйдзе помач,
I радасць зноўку будзе зiхацець.
Адразу здатна даць спакой прырода,
Мiне боль ў сэрцы ад яе красы,
Каб радасць мець ў любую пару года,
Наведаць трэба рэкi i лясы.
Плынь рэк iмгненна сэрца супакоiць,
Душа адтае ў гомане лясоў
I, як раней, аб шчасцi будзе мроiць,
I сэнс жыцця адчуць удасца зноў.
Сяброўка ўсiм адданая заўсёды
Ва ўсе часы прырода на зямлi,
Шляхетнасць ёсць адвеку у прыроды,
А людзi яе ўсё не набылi.
Як цяжка, то прырода дасць параду,
Якую выбраць з безлiчы дарог,
Прырода хутка здыме з душы ваду,
Бо у прыродзе увасоблен Бог.
Калi ў жыццi наўкол чакае пастка,
Прырода выйсце можа дараваць,
Бо чалавек таксама яе частка,
Прыроду пiльна трэба зберагаць.
9.08.1995
998
ТАК БЫЛО ЗАЎСЁДЫ
Калi задумацца, то велiчнасць прыроды
Ўражае дзiвам i спакою не дае,
Жыццём напоўнены зямля, паветра, воды,
Наўкол жыццё карэннi кiнула свае.
Куды нi глянь, раслiн, iстот жывых замнога,
Як эвалюцыя магла iх падарыць?
Ўсё, што iснуе на Зямлi, тварэнне Бога,
Iнакш нiяк такога цуду не стварыць.
Усе iстоты жыццё разам пачыналi,
Умовы трэба было мець, каб разам жыць,
Ды цягу да жыцця, каб хутка не сканалi,
Для аднаўлення палка каб маглi любiць.
У кожнага душа пачуццямi багата,
Iх можна толькi ад стварэння атрымаць,
Нiколi на Зямлi жыццю не справiць свята,
Iстоты як былi б няздатны адчуваць.
Патрэбных функцый каб iстоты не прыдбалi,
Прыйшло б у пешым пакаленнi небыццё,
Каб iснаваць маглi, яны кахаць жадалi,
Таму бясконца прадаўжаецца жыццё.
Калi задумаўся аб каранях прыроды,
Хоць не адразу, ды рашэнне ўсё ж прыйшло:
Якое ёсць цяпер, жыццё было заўсёды,
I эвалюцыi нiколi не было.
14.08.1995
1018
ЛЕПШАЯ ПАДСТАВА
Няспынна нас здзiўляе белы свет,
Бо немажлiва не здзiўляцца свету,
Як пiльна углядацца у сусвет,
Глядзець вакол на родную планету.
Пытанняў цэлы шэраг паўстае,
Хоць хочацца iх вырашыць адразу,
Прырода таямнiц не аддае,
Не хоча даць дакладнага адказу.
На неба ноччу трэба паглядзець,
На месячную у вадзе дарогу,
Каб канчаткова добра зразумець,
Што сатварэнне ўсё ж належыць Богу.
Пытанняў беспадстаўных больш няма,
Дыскусii праводзiць – часу шкода,
Нябачнага Тварца шукаць дарма,
Бо Бог – сама Вялiкая Прырода.
Яна жыццё стварыла i Зямлю,
Ды россып зорак кiнула на неба,
Глядзець ў далёкi космас я люблю,
Для боскай сiлы лепш падстаў не трэба.
21.08.1995
1030
НЕ ЗАБЫВАЦЬ БОГА
Калi няма чаго чакаць ў жыццi,
Бо кепска, i патрэбна дапамога,
Ды некуды зусiм за ёй iсцi,
Звяртаюцца у горкi час да Бога.
Калi ў жыццi шмат пройдзена дарог,
Ды цяжкая сустрэлася дарога,
Iсцi па ёй нiхто не засцярог,
То помачы прасiць патрэбна ў Бога.
Калi пакуты i цяжар ў душы,
Не вабiць ў свеце больш зусiм нiчога,
I смерць з касой чакае на мяжы,
Дапамагчы заўсёды просяць Бога.
Калi жыццёвых сiл амаль няма,
Бо гора перажыць прыйшлося многа,
Душа падкажа ў час лiхi сама,
Што ратаванне след чакаць ад Бога.
Бо Бог спакой душы у змозе даць,
Хаця Яго не бачылi Самога,
Не будзе у бядзе Ён пакiдаць,
Не трэба забываць нiколi Бога.
26.08.1995
1076
СВЕТ ДУШЫ
Ў душы у чалавека цэлы свет,
Душа i утварае чалавека,
Бо без душы няма людскiх прыкмет,
Жыццё ператварыцца ў шэраг здзекаў.
Раслiннае амаль жыццё iдзе,
Хоць выгляд чалавека у iстоты,
Не ведае, чаму i дзе жыве,
Жыць без душы – бясконцыя маркоты.
Душа якая – чалавек такi:
Даць здатна яму крылы для палёту
Або вужом паўзе ва ўсе бакi,
I ад яго чакаць магчыма шкоду.
Таму душу, якую Бог дае,
Рашуча не змяняе выхаванне,
Устойлiвы iмунiтэт яе,
Яго парушыць – толькi спадзяванне.
На выгляд мы аднолькаывя ўсе,
Ды розны свет душы прыдбалi людзi,
Каму дасць Бог душу ва ўсёй красе,
А у каго душа шчарбатай будзе.
13.09.1995
1119
СЭНС БЫЦЦЯ
Няма чаго грашыць, каб гнявiць Бога,
Што людзям даў кароткае жыццё,
Яго прайсцi – вялiкая дарога,
Хаця яна iдзе у небыццё.
Наперадзе шлях вабны бачны воку,
К сабе ён клiча, каб сагрэць душу,
Ды лёс не дадае к жыццю нi кроку,
Бо не адсунуць фiнiшу мяжу.
Жывёльны свет бязмерна разнастайны,
I кожны мае свой працяг жыцця,
Не ўсе свой шлях праходзяць аднастайна,
Бо розны маюць тэрмiн развiцця.
Без сэнсу нарадзiцца, каб памерцi?
Але у тым вялiкi сэнс быцця:
Адзiнку, як мурашку, можна сцерцi,
Не супынiць магутнасцi жыцця!
Яно наўкол, яно заўжды вiруе,
Ад часу сатварэння i павек,
Гадоў прасiць дарма, Бог не пачуе,
Жыве па Божай волi чалавек.
10.10.1995
1121
НЕ ЗРАЗУМЕЛI
Не проста людзям Бог сказаў пладзiцца,
Ён не казаў нiчога без падстаў,
Магла каб воля Боская адбыцца,
Для поспеху Ён сродак моцны даў.
Бог людзям падарыў агонь кахання,
Ды не на час, каб род свой прадаўжаць,
Як напаўняць Зямлю даваў заданне,
Зрабiў умовы, каб сям'ю ствараць.
Каб муж да жонкi моцна прыляпiўся,
Каб добра ўсiм было, задумаў Бог,
Але намер цудоўны не адбыўся,
Нiчога нават Бог зрабiць не змог.
Грашаць ад сатварэння свету людзi,
Грэх кiнуць i патоп не дапамог,
Грэх быў, грэх ёсць i далей, пэўна, будзе,
Бо Боскiх не трымаемся дарог.
Як i раней, не слухаемся Бога,
Як што – адразу хуценька развод,
Не зразумелi Боскага нiчога,
Таму i маем шмат ў жыццi нягод.
10.10.1995
1139
БЫЛI ЯЗЫЧНIКI
Хай будзе кепска, але лепей тут,
Нi пекла не iснуе, анi раю,
Прыдумалi каральны iнстытут,
Якi людзей ганебна пакарае.
Рэлiгii стваралi хiтруны,
Паставiць на каленi каб грамаду,
Багоў шукалi для людзй яны,
Бясконцую здабыць сабе каб ўладу.
Сцвярджаюць, што галоўны iхнi Бог,
Або к Яму iх лепшая дарога,
Рэлiгiю стварыць як хтосьцi змог,
Няма тады ў ёй Боскага нiчога.
Дурманяць нас рэлiгii усе,
Дурыць людзей нi кроплi iм не шкода,
Прад намi Бог ва ўсёй сваёй красе,
Адзiны Бог – Вялiкая Прырода.
На свет Прырода нарадзiла нас,
Раней усе язычнiкi мы былi,
Егова спрэчкi з iмi меў ўвесь час.
Чаму сваю рэлiгiю згубiлi?
22.10.1995
1156
ЦI БУДУЦЬ ПАВАЖАЦЬ?
Саромiцца не трэба цела,
Бо нас стварыў такiмi Бог,
А вось душа каб зiхацела,
I Ён зрабiць нiяк не мог.
Упершыню стварыў Адама
I запавет даў: «Не грашы!»
Ды адбылася наша драма:
Чорт пасялiўся у душы.
Душы саромiцца патрэбна,
Што робiць iншым неспакой,
Паводзiм мы сябе ганебна.
Як можна жыць з душой такой?
Другiх людзей не паважаем,
Павагi вымагаць дарма,
Бясконца годнасць прынiжаем,
Як шчодрасцi ў душы няма.
За сябра д'ябла калi маеш,
Зусiм не след дабра чакаць,
Калi другiх не паважаеш,
Цябе не будуць паважаць.
30.10.1995
1204
ДЗЕЛIЦЬ СЛУШНА
Здаецца выпадковым ўсё ў жыццi,
Не будзе выпадковасцей нiколi,
Павiнна немiнучае прыйсцi,
Бо кожны пад уладай сваёй долi.
А долю вызначае толькi Бог,
Яна ў жыццi – адзiная дарога,
Змянiць яе яшчэ нiхто не змог,
Не зменiцца нiколi, што ад Бога.
Бог долю вызначае назаўжды,
I больш яе нiколi не змяняе,
Дае Ён ў меру шчасця i бяды,
Таму жыццё нас рознае чакае.
Бясконца Бога просяць болей даць,
Нiколi меней не жадаюць людзi,
Малiтвы бескарысна прамаўляць,
К таму, што ёсць, дадатку ўжо не будзе.
Нiчога выпадковага няма,
Заўсёды воля Бога непарушна,
Прасiць не трэба многа, ўсё дарма,
Бо долi Бог адразу дзелiць слушна.
20.11.1995
1205
САПРАЎДНЫ БОГ
Магаматанiн будзеш цi будыст,
Цi хрысцiянiн, так рэлiгiй многа,
Або заўзяты нават атэiст,
Ад аднаго мы ўсе паходзiм Бога.
Рэлiгii i Бог – не ўсё адно,
Рэлiгii стваралi самi людзi,
Ёсць хрысцiянскiх больш двухсот даўно,
I далей к лiчбе новая прыбудзе.
Рэлiгii стваралi i багоў,
Каб пакарыць людзей i мець уладу,
Да Бога прапаведуюць любоў,
Заўжды гатуюць нейкую прынаду.
Хацеў пазнаць дакладна, ды не змог,
Прасiў на разуменне боскай ласкi,
Каб разабрацца – хто сапраўдны Бог,
А дзе лунаюць вабныя, ды казкi.
Знайшоў сваю я з шэрагу дарог,
Хоць позна зазумеў, але не шкода,
У свеце ёсць адзiн сапраўдны Бог:
Адвечны Бог – Вялiкая Прырода.
21.11.1995
1234
ПРАРОЦТВА ПАЭТАЎ
Не вельмi часта паэтычны густ даецца,
Не кожнаму прыходзiць творчы дар,
Як завiтае ён, то нiкуды не дзецца,
Павек цяпер ў яго ёсць гаспадар.
Адкуль прыходзiць дар чароўны к людзям гэты?
Яго па ўласнай волi не набыць,
Але не ўсе, хто пiша вершы, ўжо паэты,
Паэтам стаць – прарокам трэба быць.
Паэт цярплiва свае вершы не складае,
Такiя вершы бачны па ўсяму,
Ён пiша тое, што з нябёс, як дар, спадае,
Дзiвосны верш дыктуецца яму.
Ў радку, якi гучыць, прароцтва моцна спела,
Яго прыдумаць сам паэт не мог,
Прыходзяць фразы, але з часам зразумела,
Што думкi шчодра пасылае Бог.
Здаўна сапраўдныя паэты – ўсе прарокi,
Бо прадказанне здатны напiсаць,
Паэт сапраўдны ў невядомасць робiць крокi,
Бо Бог цудоўна можа падказаць.
30.11.1995
1278
АДЗIНЫ АДКАЗ
Не трэба свабода, навошта яна?
Хачу падуладнай я долi,
Бо зведаў прывабнасць свбоды спаўна,
Яна больш не трэба нiколi.
У сэрца, нарэшце, каханне прыйшло,
I страцiць яго вельмi шкода,
Раней ў жыццi волi даволi было,
Далей мне навошта свабода?
Каб шчасце сямейнае нам захаваць,
Ў палон табе сам я здаюся,
Свабоды нiколi не буду шукаць,
Без волi ў жыццi абыдуся.
Свой лёс асабiста магчыма рашаць:
Прывабней палон цi свабода?
Агульны адзiны адказ трэба даць,
Як справа аб волi народа:
Заўсёды свабода! Нiколi палон!
Свабода даецца ад Бога,
Навошта народам даваў волю Ён?
Не трэба ў няволi нiчога.
17.12.1995
1294
ДАСКАНАЛЫ СВЕТ
Якi бясконца дасканалы свет!
Хаця незразумелага i многа,
Чароўных цэлы шэраг ёсць прымет,
Зусiм не паяснiць якiх без Бога.
Як iснаванне Бога абвяргаць,
Шукаць матэрыяльныя прычыны?
Адказаў слушных немажлiва даць,
Да Бога зноў звяртацца мы павiнны.
Адказы намагаемся шукаць,
Але пытанняў цяжкiх так багата!
Хоць на адно ўдалося б адказаць:
Хто рух адвечны даў у кожны атам?
А як ўражае велiччу сусвет!
Хто зоркам пракладае ў iм дарогу?
Хто утварыў шмат зорак i планет?
Вось факты, каб паверыць палка Богу.
Нiхто адказ на iх знайсцi не змог,
А як i змог, адказ той быў няўдалы,
Бо, безумоўна, Творца ўсяго – Бог,
Таму i свет бясконца дасканалы.
24.12.1995
1301
АСОБНЫ ЛЁС
Якая безлiч у жыццi дарог!
Якую выбраць, па якой падацца?
Было б так добра, калi б ведаць мог,
Дзе можна з лепшай доляю спаткацца.
Ды загадзя не ведаеш свой лёс,
I выбраць цяжка правiльна дарогу,
Вакол iснуе вельмi шмат пагроз,
Вядомы шлях наперад толькі Богу.
Для кожнага лёс ў будучыне – змрок,
Дакладна не пазнаць яго нiколi,
Наступны невядомы нават крок,
Ў залежнасцi знаходзiшся ад долi.
Таму хай долi плынь заўжды нясе,
Абмежаная моцна берагамi,
Плыць па жыццю патрэбна, як усе,
Iсцi працераблённымi шляхамi.
Не трэба намагаца i шукаць
Свой лёс, агульнай плынi не падобны,
Лёс здатны варыянты выбiраць,
Сустрэне толькi зрэдку лёс асобны.
30.12.1995
1366
ВЕРА
Калi няма ў лепшае веры,
Падставы няма, каб ёй быць,
Становiцца свет надта шэры,
I сэрца ад болю гарыць.
Зусiм будзе iншая справа,
Як моцная вера ў душы,
Жыццё хаця лепшым не стала,
Бо вера жыла ў мiражы.
Няхай вера будзе любая,
Каб сэнсу жыцця не згубiць,
Бо круг ратавальны кiдае,
На дно не пайсцi каб, а плыць.
Бо вера ўратуе ад згубы,
Дасць цяжкасцi перамагчы,
I свет зноў становiцца любы,
Боль сэрца не будзе пячы.
Патрэбна ў жыццi намагацца,
Каб веру знайсцi кожны мог,
Каб з Богам сапраўдным спаткацца
I лепшую выбраць з дарог.
1.02.1996
1474
IДЗЕ ВАЙНА
Чаму вайна здараецца, чаму?
Святога для людзей няма нiчога,
Непадуладна розуму майму,
Што злыя людзi – падабенства Бога.
Стварыў ўсё Бог: i неба, i зямлю,
Зямля – як рай, ласкава сонца свецiць,
Высновы паступова я раблю:
Не ўсё зрабiў Бог правiльна на свеце.
Чаму заўжды быў жорсткi чалавек?
Чаму адзiн другога забiвае?
Так ёсць цяпер, i так было павек,
Адну вайну другой вайной змяняе.
Адны ваююць, iншыя маўчаць,
Катуюць i гвалтуюць пры нагодзе,
Ад жаху нема хочацца крычаць,
Бо гнюсны глум – ў дваццатае стагоддзе.
Якой бы была добраю Зямля,
Каб не стварыў тут Бог цара прыроды,
Такая думка Бога* i мая,
Iдзе вайна, бо жорсткiя народы.
* Быццё, глава 6, верш 6.
13.07.1996
1488
ШТО ВЕЧНАЕ?
Ўсё змяняецца ў прыроды,
Знiчкi гаснуць на ляту,
I краiны, i народы
Здатны прыпынiць хаду.
Як гiсторыю чытаеш,
Нават ў ёй калi не спец,
То выразна адчуваеш
Дзе пачатак – там канец.
Нарадзiўся хто – не вечны,
Нават як быў творца Бог,
Пункт спаткаецца канечны,
Вечна жыць нiхто не змог.
Людзi, горы i дзяржавы –
Iх нядоўгае жыццё,
Тэрмiн iснавання малы,
Ўсе iдуць у небыццё.
Так было i далей будзе,
Няма ў вечнае дарог,
Мiражы шукаюць людзi,
Вечны толькi адзiн Бог.
16.07.1996
1502
ЛЕПШАЯ ДАРОГА
Навука незалежная заўжды,
Ўсё добра растлумачыць мае змогу,
Але, калi у ёй правёў гады,
У вынiку ўсё роўна прыйдзеш к Богу.
Хоць атэiзм пашырыўся, на жаль,
Ды добрага у iм няма нiчога,
Ў тэорыыi заўсёды ёсць «амаль»,
Не паяснiць якое нам без Бога.
Уладу як ўзялi бальшавiкi,
Яны да смерцi Бога прысудзiлi.
Ды вынiк ад судзiлiшча якi:
Грамадства бездухоўнае стварылi.
Калi забыты безпадстаўна Бог,
Нiколi згоды ў грамадзе не будзе,
Бо кiраваць Ён грамадою мог,
Не здатны дамагчысь парадку людзi.
Каб добра i заможна ў мiры жыць,
Знайсцi патрэбна лепшую дарогу:
Не Ленiна-нябожчыка любiць,
К жывому лепей прыхiнуцца Богу.
7.08.1996
1503
ШКАДУЮ АБ СТРАЧАНЫМ
Я не збярог сваё каханне, не збярог,
Здавалась, лепшых ёсць вакол нямала,
Не разумею, як забыць былое мог,
Яно надзейна у жыццi трымала.
Меў шчасця ўдасталь i было цудоўна жыць,
Але адкуль бралiсь абразы словы?
Прыемна духам, нiбы волат, моцным быць,
Але цяпер я стаў, як хворы, кволы.
Як грэе вогнiшча сямейнае, заўжды
Каля яго набрацца можна сiлы,
Бо згасне вогнiшча, чакае час бяды,
Душа зусiм не разгартае крылы.
Мужчына мужны і шчаслівы чалавек,
Калi ў душы кахання б'е крынiца,
З вытокаў Богам прадугледжана: павек
Павiнен ён да жонкi прыляпiцца.
Але чамусьцi выбраў горшую з дарог,
I як я выбраць мог сабе такую?
Ды не збярог сваё каханне, не збярог,
Аб страчаным шкадую i сумую.
8.08.1996
1510
АДЗIНЫ СУДДЗЯ
Нiдзе не схавацца ад Бога,
Нi ў думках, нi ў дзеях, нi ў сне,
Як грэшная надта дарога,
Суд боскi нiяк не мiне.
Бясконца грахi спакушаюць,
I робiм багата мы iх,
Ды грэх ад граху адразняюць:
Адных грэх – не грэх для другiх.
Бо розныя вельмi умовы,
Хоць зроблена дзея адна,
Адных вялi боскiя словы,
Другiх вёў на грэх сатана.
I нельга вязаць ў адну гронку
Грахi адной назвы заўжды,
Хаця i падобныя звонку,
Ў адны нельга ставiць рады.
Цi грэшным, цi не ўчынак будзе,
Нiхто ведаць добра не мог,
Не здатны судзiць iншых людзi,
Адзiны суддзя – толькi Бог.
14.08.1996
1538
ЛЮБIЦЬ АД ДУШЫ
Як ад суму на сэрцы трывога,
Выйсце хочацца хутка знайсцi,
Ў цяжкi час ўспамiнаем пра Бога,
Боскiм шляхам каб далей iсцi.
Недарэчна любiць, калi трэба,
Несапраўдная гэта любоў,
Хоць звяртаюцца людзi да неба,
Але холадам вее ад слоў.
Не з бядой як прыйшоў к свайму Богу,
I калi у жыццi не грашыў,
Вельмi добрую выбраў дарогу,
Бо прыйшоў да Яго ад душы.
Бог – Любоў, ды к Яму – толькi з горам
I з турботамi ўсiмi ў жыццi,
Пра любоў да Яго не гаворым,
К Богу з радасцю лепей iсцi.
Шанаваць i любiць трэба Бога,
I нiчога сабе не прасiць,
Лепш Яму даць любвi, хоць нямнога,
За падачкi нягожа любiць.
20.08.1996
1542
ЦI ВАРУШЫЦЦА?
Вядома, можна крыху варушыцца,
Ды мы не здатны уплываць на лёс,
Бясспрэчна з тым патрэбна пагадзiцца,
Цi добрае, цi кепскае прынёс.
Здарылась што, павiнна адбывацца,
У барацьбу зусiм не след ўступаць,
Бо лёс мацней, i прыйдзецца зламацца,
Калi надзея ёсць яго змяняць.
Крок лёсу успрымаць спакойна трэба,
Бо ад турбот чакае шмат бяды,
Надзённага не даць лёс можа хлеба,
Як быць нахабным вельмi з iм заўжды.
Якi Бог даў, такiм няхай лёс будзе,
Бо лбом нiколi не прабiць сцяну,
I толькi лiшнi боль знявечыць грудзi,
Не след плацiць высокую цану.
Таму не трэба нават варушыцца,
А пагадзiцца, як мага, хутчэй,
Што адбылось, не здатна ўжо змянiцца,
Бо лёс ад Бога, а не ад людзей.
21.08.1996
1553
ВЫТОК НАТХНЕННЯ
Зоркi глядзяць у акно,
Бачыць iх вельмi ахвочы,
Iх назiраю даўно,
Зоркi – як Боскiя вочы.
Пiльна глядзяць на Зямлю,
Позiрк бясконца трывае,
Цешаць уяву маю,
Радасць ад iх адчуваю.
Вельмi прыгожы сусвет,
Ён зразумець дае змогу,
Што дзiўны зоркавы свет
Цалкам скараецца Богу.
Кроплi сумнення нямае
Бачна няўзброеным вокам,
Зоркi глядзяць нездарма,
Зоркi з'яўляюцца Богам.
Зоркi глядзяцца ў акно,
Радасць даюць без сумнення,
Як на экране кiно,
Вечны выток для натхнення.
25.08.1996
1632
НАВУКА ПАМЫЛЯЕЦЦА
Ад думкi ўжо адмовiцца пара,
Што розуму пазбаўлены iстоты,
Сачыце за атакай камара,
Не будзе глупства гаварыць ахвоты.
Рашэннi вельмi цяжка выбiраць,
Хоць кажуць, што iнстынкты у жывёлы,
Ды як ў няволi iх заўжды трымаць,
Iнстынкт хоць будзе, але вельмi кволы.
Навука часта крочыць у тупiк,
Ў высновах няма сэнсу i парадку,
Без розуму жывёльны свет ўжо б знiк
I аб сабе пакiнуў толькi згадку.
Без розуму нiхто б пражыць не змог,
Бо ён – адзнака усяго жывога,
Ўсiм розум даў пры сатварэннi Бог,
Навука хоча ведаць больш за Бога.
Iстот зусiм без розуму няма,
Бо як жыццё магло б ажыццяўляцца?
Навука памыляецца сама,
Ды колькi часу можна памыляцца?
27.09.1996
1637
IСНАСЦЬ ПРЫРОДЫ
Прырода натхненне дае для паэтаў,
I тэмы бясконца дае,
Яна адкрывае шмат дзiўных сакрэтаў,
Багата iх ёсць у яе.
К прыродзе душою паэт дакрануўся,
I ў вынiку будуць вершы,
Бо голас прыроды адразу пачуўся,
Выразна гучыць ён ў душы.
Прырода, Вялiкая Мацi-Прырода!
Паэт каб заўжды пiсаць мог,
Ёй скарбаў натхнення нiколi не шкода,
Бо ў ёй адчуваецца Бог.
Паэты па духу язычнiкi былi,
Шляхi да прыроды вялi,
I веру ў прыроду сваю баранiлi,
Што першай была на Зямлi.
Язычнiцтва – самая першая вера,
Калi душой моцна знямог,
Дасць настрой заўжды да пыроды давера,
Прырода – сам праведны Бог.
29.09.1996
1648
ГОЛАС НЕБА
Ёсць разнастайныя шляхi,
Навокал iх бясконца многа.
Ды выбраць лепей з iх якi,
Да шчасця дзе ляжыць дарога?
Пазбегнуць як ў хадзе пагроз,
Як ад бяды абаранiцца?
Куды паклiча мудры лёс,
I дзе патрэбна супынiцца?
Зрабiць ў жыццi нялёгка крок,
Бо страх вялiкi памылiцца:
Чакае цi святло, цi змрок?
Хай на мяне лёс не гнявiцца.
I дасць найлепшую з дарог,
Каб я прайшоў яе да краю,
Знайсцi ў канцы каб радасць мог,
Багата вельмi не жадаю.
У час падказку дае Бог,
Парад чужых зусiм не трэба,
Каб ад памылак не знямог,
Прыемней слухаць голас неба.
1.10.1996
1669
ПАТРЭБНА, НIБЫ СОНЦА
Жыццё стварыў Бог i цудоўна, i цiкава,
Яно трывае доўгiя гады,
I каб сама сябе Прырода аднаўляла,
Каханне трэба для яе заўжды.
Кахаць – зусiм не здавальненне, не распуста,
А неабходнасць, каб на свеце жыць,
Яно патрэбна для жыцця, як хлеба луста,
Наканавана ўсiм ў жыццi любiць.
Кахаюць палка ўсе жывёлы, птушкi, змеi,
I галаву губляюць па вясне,
Каханне клiча ўсiх кахаць, як хто умее,
Кахання цуд нiкога не мiне.
Нам цяжка ведаць, што жывёлы адчуваюць,
Але каханне клiча iх, як нас,
Вугры упарта акiян пераплываюць,
Каб род iх працягнуўся i не згас.
Пачуцце светлае, чароўнае бясконца,
Жывому свету даражэй ўсяго,
Патрэбна вельмi для жыцця яно, як сонца,
Ды людзi ўсё саромяцца яго.
6.10.1996
1752
БЯСКОНЦЫ ЦУД
Вакол цудоўна i цiкава!
Дакладна збудаваны свет:
Прырода ў космас накiдала
Бясконцасць зорак i планет.
I выгляд неба дае змогу
Для вываду мець шмат падстаў:
Стварыць пад сiлу дзiва Богу,
Iначай зоркi хто б трымаў?
Яны дакладна ў небе ходзяць,
Але не пакiдаюць след,
Нiбы гадзiннiк хто заводзiць,
Гадзiннiк Бога – ўвесь сусвет.
Калi ўначы глядзець на зоркi
I Месяца цудоўны рог,
Не можа iншай быць гаворкi:
Тварэц сусвету – толькi Бог.
Чароўна ззяе ў небе Сонца,
Жыццё трымае на Зямлi,
Жыць будзе Божы цуд бясконца,
Яго з рук Бога мець змаглi.
26.10.1996
1764
IСЦIНА
АДНА
Бясспрэчна – iсцiна
адна,
Бо двух не можа быць нiколi.
А дакапацца як да дна,
Як iх iснуе значна болей?
Рэлiгiй дзвесце на зямлi,
Але сапраўдная якая?
Яны у розны час прыйшлi,
Сапраўдней – самая старая.
Сусвет стварыў сапраўдны Бог,
Зямля стварылась Iм i людзi,
Але i думаць Ён не мог,
Што вельмi шмат рэлiгiй будзе.
Хто пажадаў уладу мець,
Свае рэлiгii стваралi,
Не вельмi цяжка зразумець:
Тварца пацiху адсувалi.
Як людзi дзiкiмi былi,
Ўсе Богу верылi бясконца,
Сапраўднага Тварца знайшлi:
Жыццё давала шчодра сонца.
28.10.1996
1779
КЕПСКIЯ IМГНЕННI
Бываюць кепскiя iмгненнi,
Працягне д'ябал як руку,
Калi зусiм няма хацення,
Унiкнуць цяжка ад граху.
Як Еве, змей ўкладае ў вуха:
«Не сумнявайся i зрабi».
Але пасля прыходзiць скруха,
I не пазбавiцца журбы.
Ад успамiну цяжкi сорам
Перапаўняе ўсю душу,
Ён параўнацца можа з горам,
Бяда, як перайшоў мяжу.
Ўспамiнаў горкiх не пазбыцца,
Iх несцi трэба ўсё жыццё,
Яны, як ў ручаi вадзiца,
Не хочуць збегцi ў небыццё.
Каб не трывожылi ўспамiны,
I ад грахоў каб не знямог,
Клiч д'ябла слухаць не павiнны,
Няхай параду дае Бог.
1.11.1996
1852
АДНА ЗIМА
Часам i здаецца, што вясна,
Ды свае законы у прыроды,
Прыляцiць як ластаўка адна,
Не змянiць нiколi ёй пагоды.
Прыйдзе мо кудысьцi i цяпло,
Там вясна – цудоўнае здарэнне,
Хоць i добра ў цеплыне было,
Не змяняе правiл выключэнне.
Нават разгубiўся Бог-Тварэц,
Што чынiлi зло бясконца людзi,
Цалкам калi злу прыйдзе канец
Або панаваць i далей будзе?
Калi сэрцам мяккi будзе хто,
I дабро нясе для ўсiх бясконца,
Вельмi мала, нават i нiшто,
Ён не абагрэе ўсiх, як сонца.
Доўжыцца халодная зiма,
Для вясны iснуюць перашкоды,
Цеплынi душы ў людзей няма,
Так цяпер ёсць, так было заўсёды.
27.11.1996
1908
МАЯ МАДЭЛЬ
Вядуць пытаннi у тупiк
Або ў складаныя дылемы,
Але рашаць рашуча звык
Я фiласофскiя праблемы.
Мадэль пабудаваў сваю,
Мо з часам i вядомай будзе?
Як здолеў Бог стварыць Зямлю,
Адкуль ўзялось жыццё i людзi.
Хоць праца скончана даўно,
Напiсана аб тым паэма,
Пытанне цяжкае адно:
Надрукаваць цяпер праблема.
У творы вельмi шмат падзей
I думак, што ў мяне саспелi,
Было б цiкава для людзей,
Каб ведаць сэнс маёй мадэлi.
Пакуль не бачу выйсця я,
Але такую стаўлю мэту,
Нарэшце, каб мадэль мая
Была б хутчэй вядома свету.
22.12.1996
1985
СПРАВЕДЛIВЫ
За кругам круг iдзе бясконца,
Дае сваё цяпло Зямлi,
Адчуць у змозе дзею Сонца
I жабракi, i каралi.
Вадой напоiць ўсiх крынiчка,
Хто ад хады зусiм знямог,
Аднолькава ўсiм ззяе знiчка,
Бо толькi роўна дзелiць Бог.
Ўсiм свецiць ясна Месяц поўны
I россып зорак уначы,
Ўсiх вабiць краявiд чароўны,
Каб радасць ў сэрцы зберагчы.
Паветра чыстага хапае,
Зямлi радзючай i вады,
Аднолькава Бог надзяляе,
Ды ўсе няроўныя заўжды.
Хоць боль кранае часам грудзi,
Псуецца настрой ад трывог,
Але няроўнасць робяць людзi,
Бясконца справядлiвы Бог.
16.03.1997
2003
ВОТУМ ДАВЕРУ
Сякеру з каменю зрабiць –
Прагрэсу першы крок фактычны,
Таму яму заўсёды быць
Важнейшым, чым палёт касмiчны.
Што першае – значней заўжды,
Было i ёсць, i далей будзе,
Але, калi прайшлi гады,
Пра першаснасць забудуць людзi.
Хлуслiвых каб не мець надзей,
I глупства не рабiць ў уяве,
Патрэбна ведаць ход падзей,
Як ўсё было на самай справе.
Рэлiгiя, што Бог нам даў,
Павiнна мець даверу вотум,
Ды чалавек яе змяняў,
Хлуслiва ўсё, было што потым.
22.03.1997
2013
НЕ СПАКУШАЦЬ
Калi надзея на другiх
Заўжды, як слодыч муху, вабiць,
Хоць досыць здольнасцей сваiх,
Ды спадзяванне iх расслабiць.
Калi сваiх хапае сiл,
Здабыць магчыма перамогу,
Распростваць не жадаюць крыл,
Чакаюць з боку дапамогу.
I просяць, нiбы жабракi,
Зусiм бясплатнай манны з неба,
Магутнасць ў боскай ёсць рукi,
Ды лiшняй марнасцi не трэба.
Не дасць, не зробiць, не прасi,
Абмежавана надта змога,
Не будзе ветру ў ветразi,
Не спакушаць лепш просьбай Бога.
28.03.1997
2021
АДЗIН БОГ
Цiкава, што паўсюдна на Зямлi,
Ва ўсiх кутках, амаль забытых Богам,
Выключна ўсе язычнiкi былi,
Былое можа расказаць аб многам.
Пасля пачалi ўсе ствараць багоў,
З'явiлася патрэба цi нагода,
К язычнiцтву забылася любоў,
Рэлiгii адзiнай вельмi шкода.
Вялiкая заплачана цана,
Хоць кожны свайму молiцца кумiру,
Ды крочыць рэлiгiйная вайна,
Жахлiвую нясе пагрозу мiру.
Заблыталiсь даўно сярод багоў,
Стварылi людзi iх занадта многа,
А Бог адзiн. Хто з iх Яго знайшоў?
Адна к Яму праўдзiвая дарога.
31.03.1997
2042
ХIМIЯ
Цiкава назiраць вакол зямлю,
Яшчэ больш уражае выгляд мора,
Глядзець на дзiўны Боскi свет люблю,
Цудоўная ў iм фауна i флора.
Няхай незразумелы нам сусвет,
Яго пазнанне – будучага справа,
Як збудаваны навакольны свет,
Цяпер карысна ведаць i цiкава.
Няма сумнення, што стварыў ўсё Бог,
Як – стане ясна позна або рана,
Жыццём Зямлю напоўнiць шчодра змог,
Ды як, пакуль нам зразумець складана.
Загадка ёсць, як вырашыць яе?
Што ў даўнi час рабiлi Бога рукi?
Адказ дакладны хiмiя дае,
Не зразумець нiчога без навукi.
18.04.1997
2091
ЁСЦЬ ПАДАБЕНСТВА?
Адвеку людзi ў нейкай барацьбе,
Працэс працяглым будзе i бясконцым,
Бо хочуць месца лепшае сабе
Абавязкова захапiць пад сонцам.
Няўрымслiвыя ў дзеяннях сваiх,
Здаецца, што яшчэ прыдбалi мала,
Не здатны хваляваць iх лёс другiх,
Якiм пад сонцам месца не хапала.
Iдзе ўвесь час бясконцая вайна,
Бо ў душах толькi за сябе трывога,
I слоў пустых нiкчэмная цана,
Свая на справе ў кожнага дарога.
I часта адчуваюць людзi зло,
Амаль няма павагi да другога,
Ад сатварэння так заўжды было.
Цi падабенства ёсць у нас да Бога?
6.06.1997
2122
РОБIМ ШКОДУ
Па Месяцы нага ступала,
Па Марсу аўтамат iдзе,
Сусвету хутка будзе мала.
Куды нас думка завядзе?
Мы – пакарыцелi сусвету,
На розум маем шмат надзей,
Сваю забруднiлi планету.
Якiх цяпер чакаць падзей?
Цi выжывуць i далей людзi,
Калi не скончыцца прагрэс?
Ды чыстай як планета будзе,
Калi сячэм адвечны лес.
Даў Бог Зямлю, каб вечна жылi,
Як вока, пiльна бераглi,
Ды людзi шкоды нарабiлi,
Пускаюць ў космас караблi.
7.07.1997
2234
ХУТКАБЕЖНАСЦЬ
Руйнуецца i камень ад пагоды,
Змяняецца прыгожы твар зямлi,
Час iснавання розны у прыроды
Для ўсiх, што для жыцця у свет прыйшлi.
Адзiн сезон пабачаць сонца травы,
Для дрэў дано больш ста гадоў жыццё,
Жывому час прызначан вельмi малы,
Iдуць жывыя хутка ў небыццё.
Растуць дубы, бярозкi, бэз ля хаты,
Як iзумруд, ляжыць вакол мурог,
Бясконца людзi, як ў баi салдаты,
Iдуць на смерць, бо так стварыў свет Бог.
Зямля – экран, якi стаiць адвечна,
Ўсё iншае – як кадры у кiно,
Адных чакае з стужкаю сустрэча,
Другiя паглядзелi фiльм даўно.
20.08.1997
2249
ТВАРЭННЕ БОГА
Якi цудоўны i прыгожы свет!
Ўсё зроблена выключна «на выдатна»,
Не здольны апiсаць яго паэт,
Мастак не здатны змаляваць дакладна.
Але мастацтва захапляе нас,
Век на парозе хутка дваццаць першы,
Малююцца карцiны цэлы час,
I пiшуцца узвышаныя вершы.
Хоць многа працавалi мастакi,
Няма ўсё ж дасканалага нiчога,
Дзiвосны маляўнiчы свет такi,
Няма сумнення: ён тварэнне Бога.
Красу хоць нельга цалкам перадаць,
Малююць, вершы пiшуць, тым не меней,
Дакладна прыгажосць адлюстраваць
Не здатны нават самы першы генiй.
11.09.1997
2376
ЛЕПШЫ АРГУМЕНТ
Як цiкава глядзець ноччу ў неба!
Вабяць зоркi к сабе нездарма,
Ведаў больш мець аб iх ёсць патрэба,
Ды адказаў прыдатных няма.
Усё створана вельмi выдатна:
Поўны месяц, пасля малады,
Зямля кола праходзiць дакладна,
Лепш зязюлi адлiчыць гады.
Зоркi свецяць бясконца з сусвету,
На пытанне, зрабiць хто так змог,
Прыгажосць даў чароўную свету,
Ёсць адзiны адказ: толькi Бог.
Атрымаць каб даверу да Бога,
Яго сiлу бясспрэчна прызнаць,
Аргументаў выдатных ёсць многа,
Лепшы – зоркi ўначы назiраць.
6.12.1997
2819
ЦI ЗНОЙДЗЕМ?
Не хопiць самых жорсткiх слоў,
Каб апiсаць, што робяць людзi,
О, колькi зла заўжды вакол,
Боль на кавалкi кроiць грудзi.
Бог спадзяваўся, зробiць Ной,
Што людзi зменяць сваю сутнасць,
Што прыйдзе шчасце i спакой,
Дарма i Боская магутнасць.
Бо лепшых ўратаваў каўчэг,
Зло пакараць зрабiў Бог спробу,
Ды, як раней, рабiлi грэх,
Было далей, як да патопу.
Саткана ўсё жыццё са зла,
Цi знойдзем слушную дарогу,
Каб мiж людзьмi любоў была?
Зло не ўдалося знiшчыць Богу.
18.10.1998
2964
ВЫЙСЦЕ
Стукаю ў сэрцы, крычу,
Ды вельмi мала надзеi,
Мець дапамогу хачу.
Можа, не ўсе лiхадзеi?
Плакаць настала пара,
Выйсця другога не бачу,
Не дачакацца дабра,
Зло толькi ў сэрцах адзначу.
К гору чужому хто звык,
Iншых боль – нiбы уцеха,
Плач iгнаруюць i крык,
Толькi вяртаецца рэха.
Кожны не чуе цябе,
Мо не жадаць лепш нiчога?
Ў марнай пустой барацьбе
Выйсце – звяртацца да Бога.
2.02.1999
3270
НЕ ВЫХАВАЦЬ
Злачыннасць норма цi абставiн збег?
Палепшыць род людскi зрабiў Бог спробу,
Ной толькi годных выбраў у каўчэг,
Яны каб ўратавалiсь ад патопу.
Здавалась, справа вырашыцца ўраз,
Бо самых лепшых ў свеце адбiралi,
Але прайшоў не вельмi доўгi час,
I лепшыя злачынствы зноў ўтваралi.
Не удаецца выхаваць людзей,
Што створаны па падабенству Богу,
Як хтосьцi ад прыроды лiхадзей,
Не пойдзе ён у добрую дарогу.
28.06.1999
3351
НАДЗЕЙНАЯ АСНОВА
Iдзеш як лепшаю з дарог,
I доля – нiбы залатая,
Тады амаль не трэба Бог,
Увышыню душа ўзлятае.
Душа як цяжка забалiць,
Што не ўтаймуе ўжо нiчога,
Апору, каб на свеце жыць,
Заўжды шукаюць толькi ў Бога.
I здатны Бог дапамагчы,
Бо Ён – надзейная аснова,
Лепш, каб душу не абпячы,
К Яму прыйсцi своечасова.
24.08.1999
3560
САКРЭТ
Ў травiнцы кожнай пэўны ёсць сакрэт,
Хоць шмат навук – не ведаем нiчога
Пра шлях, якiм яна прыйшла на свет,
Адказ адзiны – па жаданню Бога.
Ды недакладны вельмi той адказ.
Няма у iм надзейнай запарукi,
Стваралась паступова ўсё цi ўраз?
Майстэрныя былi патрэбны рукi.
Вялiкi свет раслiнны на Зямлi
Дагэтуль – таямнiца, вельмi шкода.
Таму цiкава, як шляхi вялi,
Каб утварылась дзiўная прырода?
15.01.2000
3568
СУТНАСЦЬ БОГА
I Зямлю, i сусвету бясконцы абшар,
Залаты дзiўны месяц двухрогi,
Ў начным небе ад зорак прыгожы пажар –
Ўсё стварылi магутныя богi.
Бог стварыў сонца шчодры гарачы прамень,
Кожны мець яго надта ахвочы,
На Зямлi утвараецца сонечны дзень
I цудоўныя зорныя ночы.
Нiхто б велічнасць лепей прыдумаць не змог,
Не зрабiць аптымальней нiчога,
Ўсёмагутны руку да ўсяго прыклаў Бог,
Свет навокал i ёсць сутнасць Бога.
18.01.2000
3656
ПЫТАННI БЕЗ АДКАЗУ
Час i прастора – цалкам іх даволi,
У чым не разабрацца да канца,
Адказ не будзе знойдзены нiколi,
Бо таямніца ў дзейнасцi Тварца.
Рух ў атамах для вока непрыметны,
Як месяц ходзiць, кожны бачыць звык,
Iснуе вечны рухавiк сусветны,
Нам не зрабiць падобны рухавiк.
Пытанню, цi ёсць Бог, няма падставы,
Бо сiлаю сваёй магутнай Бог
Вялiкi рухавiк зрабiў i малы,
Дакладна працаваць каб вечна мог.
23.02.2000
3717
ДРУГ
Цемра, гразь i ямы на дарозе,
Я iду у восеньскай начы,
Але крок далей зрабiць не ў змозе,
Каб сваю душу не абпячы.
Хочацца, каб дзень настаў i лета,
Пад нагамi бегла магiсраль,
Ды з атрутнай траўкай цыгарэта
Не жадае лёс змянiць, на жаль.
Хто надаць мне здатны дапамогу,
Каб заганны разарваўся круг?
Ёсць цудоўны шлях: звярнуцца к Богу,
Ён сапраўдны i адзiны друг.
22.03.2000
3858
ПРЫБАВАЧНАЯ ВАРТАСЦЬ
Зрабiў памылку цяжкую Карл Маркс,
I ад яе для нас дагэтуль шкода,
Бо творцам ён лiчыў рабочы клас,
Тварэц ўсяго – Вялiкая Прырода.
Садоў багацце i багацце нiў,
Дажджы для iх i акiян паветры.
А хто калi дакладна ацанiў
Лясы каштуюць колькi, колькi нетры?
Зрабiць з нiчога нешта хто бы змог?
Пустое, безпадстаўнае жаданне,
Бо вартасць прыбаўляе толькi Бог,
А мы вядзем яе размеркаванне.
26.05.2000
3925
НЕБА
Кожны ранак – новая карцiна,
Вельмi добры пэндзаль мае Бог,
Неба размалёўвае няспынна,
Чалавек каб радавацца мог.
На Зямлю прыходзiць дзень чарговы,
Вецер цалкам разагнаў iмжу,
I усход прыветлiва-ружовы
Дорыць радасць, каб сагрэць душу.
Усмiхнуўся небасхiл высокi,
Калi першы выглянуў прамень.
У блакiце белыя аблокi,
Лепш любой карцiны неба ўдзень.
27.06.2000
3944 ВЕРА ПРОДКАЎ
Перад сiлай няма абароны,
Малi лiтасцi цi галасi,
Дакарэнна змянiлiсь законы,
Як хрышчэнне прайшло на Русi.
Князь-хрысцiцель ўжыў жорсткiя меры,
Чаму выбар яго быў такi?
Адрачыся прымусiў ад веры,
Што праносiў народ праз вякi.
Мо дабро князь прынёс, а мо шкоду?
Вера продкаў пайшла ў небыццё,
Зараз губiм iх Бога – Прыроду,
Што дае вiдавочна жыццё.
6.07.2000
4570
ПРАЗ ТЫСЯЧАГОДДЗI
Не ведаем нiчога пра сябе,
I яснасцi не маем аб планеце,
Гiпотэзы ў бясконцай барацьбе,
Адкуль Зямля i мы адкуль на свеце.
Адкуль ляцiць Зямля, ляцiць куды,
Вядома толькi Богу i прыродзе.
Цi застануцца ад Зямлi сляды,
Калi мiнуць яшчэ тысячагоддзi?
16.11.2000
4952
БОГ ДАЕ
Я лiтасцi нiколi не прашу,
Хоць часам вельмi трэба дапамога,
Стан жабрака знявечвае душу,
Аб лiтасцi прасiць магчыма Бога.
Патрэбна меру мець i мець мяжу,
Прасiць драбок лепш, чым занадта многа,
Што нельга, я таго не папрашу,
Сам Бог дае, як ёсць такая змога.
18.01.2001
5714
ТВАРЭЦ I БОГ
Чароўная Вялiкая Прырода!
Яе адзiнства – велiчны пралог,
Ды ёсць у разуменнi перашкода,
Прырода, пэўна, i Тварэц, i Бог.
8.05.2001
5814
ХУТКАПЛЫННЫЯ ГАДЫ
Бяжыць ручай, не ведае куды,
Каб знiкнуць, к рэчцы выбраў ёй дарогу,
Спяшацца хуткаплынныя гады,
Але куды, вядома толькi Богу.
21.05.2001
5922
АГОНЬ I ВАДА
Краса агню i прыгажосць вады!
Няма мiлей для позiрка нiчога,
Калiсьцi людзi бачылi заўжды
У iх праяве праведнага Бога.
5.06.2001
6189
ПРАЗОРЛIВЫ ПОЗIРК
Глядзi уважлiва на свет,
Абавязкова ўбачыш Бога.
6966
ЖЫЦЦЁДАЮЧАЯ КРЫНIЦА
Хаця славуты працаю нарог,
Прыбытак ўсё ж стварае толькi Бог.
6979
ПРЫМАЦЬ ТАКIМ
Несправядлiва жорсткi свет,
Але такiм ён створан Богам.
7000
СВАБОДА ВЫБАРУ
Ёсць для людзей у Бога розныя шляхi,
Прайшоў адзiн – Ён дасць ўзамен другi.
28.07–31.07.2001
Апошні верш Home Page